EMPATİ VE ANTİPATİ
EMPATİ VE ANTİPATİ
Halid ÖZDÜZEN
Empati ya da TDK tanımıyla eşduyum, bir başkasının duygularını, içinde bulunduğu durum ya da davranışlarındaki motivasyonu anlayıp ,içselleştirmek anlamında kullanılır. Bazen öznel duygularımızı başka nesnelere yansıtmak anlamını da ifade etmektedir. Bir başka deyişle : Empati: bir insanın, kendisini karşısındaki insanın yerine koyarak onun duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlamasıdır. Böyle bir bakış ve algı olmadığı taktirde insanları hayvanları ve nesneleri anlamak mümkün değildir.
Doğuştan itibaren bebekliğimizde empati yeteneğimiz yüksek olduğu halde , aile çevre ve yanlış eğitim ortamları bu yeteneklerimizi köreltmiştir. Çocukluk ve gençlik yıllarımızda sosyal çevrelerden edindiğimiz sahiplenme ve bencillik dürtüsü bazılarımızda bu duygunun tamamen ortadan kalkmasına sebep olmuştur..O dönemlerde gelişen eğomuz empati ve sempatinin yerini alan antipati kavramı, bizi,”biz ve öteki” kavramları ile de tanıştırmıştır.
Yaşadığımız kavga, öfke kin kıskançlık ve nefretin temel nedeni, empati noksanlığından kaynaklanır. Herkese sempati duymak diye bir lüksümüz yok, ama pek çok kimse ve kesime karşı kin ve nefret duymak ta bizi mutsuzluğa ve yalnızlaşmaya itmektedir.Mutsuzluktan kurtulmanın önemli yolu empati duygumuzu geliştirmekten geçmektedir.
. Uzmanlar Empatinin tam olarak gerçekleşmesinin üç kuralından bahsederler
- Bir insanın kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak, olaylara onun bakış açısıyla bakmak,
- Karşıdakinin duygu ve düşüncelerini doğru olarak anlamak ve hissetmek,
- O kişiyi anladığını ona ifade etmek.
“Değersize değer vermek değerlinin değerini rencide eder”, fakat sadece kendimizi ve kendimiz gibi düşünenleri değerli, diğer insanları değersiz görmekte te oldukça yanlıştır. Değerler manzumesi empati duymayı beceren, erdem atmosferinde yetişmiş insanlarda bulunmaktadır.
Unutmamak gerekir ki, bazı insanları yakından tanıdığımızda bırakınız sevgiyi, sempatiye dahi layık olmadıklarını görmüşüzdür.Fakat yaşamımızda önceleri antipati duyduğumuz pak çok insanı tanıdıktan sonra sevgi zincirimizin zirvesine taşıdığımız çok olmuştur.. Burada önemli olan empati yaptıktan sonra kişiler hakkında sağlıklı karar vermektir.
Biraz gayret gösterebilirsek empati yeteneğimizi ,bebekliğimizde olduğu kadar olmasa da yeniden kazanmaya yönelebiliriz. Bunun ilk şart egonuzdan biraz feragat etmektir. Bırakınız insanları ,kendi cinsimize yarar sağlamış pek çok hayvan, ağaç, hava su, ateş toprak gibi doğasal ortak değerlere de sempati duyup, saygı göstermemiz gerekmektedir.
İnsanlara empati bağı kurabilirsek, bu konum bir çoğuna sempati ve pek çoğuna da hoşgörü:ile bakmayı sağlamış oluruz. Büyük ozan Yunus Emre bu konuda “Elif okuduk ötürü/ Pazar eyledik götürü Yaratılmışı hoş gördük/ Yaratandan ötürü” dizeleri ile konuyu yüz yıllar öncesinde özetlemiştir.
